Kinderen kunnen net als volwassenen angstig zijn, vooral als het gaat om grote veranderingen in het leven zoals naar school gaan. Er is sprake van schoolangst wanneer je kind zich zorgen maakt over het naar school gaan of het terugkeren na een lange onderbreking. Terug naar school angst kan te maken hebben met zorgen over een toets, aansluiting bij de maatschappij of problemen met het gebruik van het toilet.
Op deze pagina gaan we het hebben over:
Verschillende soorten kinderangst
Veel voorkomende symptomen van angst
Hoe je als ouder kunt helpen
Soorten schoolangst
Schoolangst is een verzamelnaam voor alle zorgen die een kind voelt of ervaart over het naar school gaan. Angst bij kinderen neemt toe. Emotionele stoornissen (waaronder angst) bij vijf- tot 15-jarigen zijn gestegen van 3,9% in 2004 tot 5,8% in 2017. We zullen de verschillende soorten angst onderzoeken en toelichten hoe ze betrekking kunnen hebben op de schoolervaringen van je kind, of je nu je peuter voorbereidt op de kleuterschool of een ouder kind hebt dat al naar de grote school gaat.
Algemene angst
Bij algemene angst voelen je kleintjes (of grote) zich misschien af en toe nerveus, maar hebben ze geen angststoornis. Denk maar aan hoe bezorgd jij je kunt voelen voordat ze aan een nieuwe baan beginnen.
Voor kinderen kunnen dit de zenuwen zijn voor het terug naar school gaan of het vinden en gebruiken van de wc. Dit is allemaal normaal. Maar je moet het wel in de gaten houden, voor het geval het zich ontwikkelt.
Verlatingsangst
Verlatingsangst is het ongemak dat een baby of peuter voelt wanneer hij of zij niet bij de ouder of verzorger is. Artsen vinden het normaal en suggereren dat het ophoudt rond de leeftijd van drie jaar.
De kleuterschool of de opvang op school zijn de eerste keren dat veel kinderen niet bij hun ouders zijn, dus verlatingsangst komt vaak voor bij iets oudere kinderen. Meestal uit zich dit in huilen aan de schoolpoort.
Sociale angst
Sociale angst is de overweldigende angst voor sociale situaties. Het komt vaker voor bij oudere kinderen en tieners. Jongere kinderen kunnen er echter ook last van hebben. Als je kind bang lijkt voor school en niet met andere kinderen wil spelen, kan dat een teken zijn van sociale angst.
Gegeneraliseerde angststoornis
Gegeneraliseerde angststoornis, is een langdurige, niet-specifieke angst. Mensen met deze stoornis worden angstig en maken zich zorgen over veel verschillende en schijnbaar onbelangrijke dingen. Voor je kind kan dat betekenen dat hij of zij zich voortdurend zorgen maakt over alledaagse dingen, zoals naar school gaan of naar het toilet gaan.
Specifieke fobieën
Bij een fobie is je kind bang of angstig voor één ding, zoals mensen, plaatsen, voorwerpen, activiteiten of situaties. Een veel voorkomende kinderfobie is het donker, maar andere voorbeelden zijn
- Dieren
- Insecten
- Hoogtes
Bij schoolangst kan een kind bijvoorbeeld bang zijn om naar de gymles te gaan of naar het toilet te gaan.
Als je denkt dat de angst van je kind van invloed is op zijn of haar leven, dagelijkse routine of gezondheid, neem dan eerst contact op met je huisarts.
Angst herkennen
Hoewel we het over verschillende soorten angststoornissen hebben gehad, zijn er symptomen die op alle soorten van toepassing zijn. Welke aandoening ook ten grondslag ligt aan de schoolangst van je kind, als ouder moet je letten op de volgende tekenen.
Praten tegen je
Het duidelijkste teken van angst is dat je kind erover vertelt. Als hij of zij tegen je praat over zijn of haar zorgen of gevoelens, bijvoorbeeld dat hij of zij zich moeilijk kan concentreren, dan is het belangrijk dat je hem of haar geruststelt. Vertel hem of haar dat je begrijpt hoe hij of zij zich voelt en vertel hem of haar misschien over je eigen angsten als kind.
Anderzijds kunnen sommige kinderen dichtklappen, vooral als ze ouder worden. We weten dat veel kinderen eenlettergrepige antwoorden geven op vragen als "hoe was het op school?". Maar als ze vroeger zo spraakzaam waren en nu niet het soort antwoord geven dat je zou verwachten, kan dat te maken hebben met bezorgdheid.
Onrustig en gespannen
Kinderen met angst voelen zich vaak zenuwachtig en gespannen, dus let op of je kind niet stil kan zitten. Bijvoorbeeld als je aan tafel zit om huiswerk te maken of als je aan het eten bent. Slechte concentratie is een ander angstsymptoom dat zich kan uiten in rusteloosheid.
Storend gedrag
Veel kinderen hebben op jonge leeftijd nog niet de emotionele middelen om uiting te geven aan de boosheid of zorgen die ze voelen. Als ze angstig worden, kunnen ze je misschien niet vertellen waarom. In plaats daarvan kunnen ze hun toevlucht nemen tot fysieke handelingen, zoals geïrriteerd raken of zelfs uitvallen. Afhankelijk van de leeftijd kunnen dat driftbuien zijn omdat ze niet naar school willen of omdat ze weigeren thuis iets te doen wat je van hen vraagt.
Moeite op school
Angst kan gemakkelijker te herkennen zijn in de klas, omdat het kind moeite kan hebben zich te concentreren. Als je kind angstig is vindt hij of zij het moeilijk zich te concentreren op eenvoudige taken. Dit kan problemen veroorzaken bij de dagelijkse schooltaken en bij het leren in het algemeen. Angst kan het ook moeilijk maken voor kinderen om hun hand op te steken om een vraag te beantwoorden.
Slaapproblemen
Slaapproblemen zoals slapeloosheid zijn een veelvoorkomend symptoom van angst. Als je kind angstig is voor school, kan het moeilijk zijn om in slaap te vallen en om 3 uur 's nachts klaarwakker zijn omdat zijn angstige hersenen op volle toeren draaien. Dit slaaptekort verergert andere symptomen van schoolangst, waardoor het moeilijker word voor je kind om zich te concentreren en alert te blijven in de klas.
Terugkeer van zindelijkheidsproblemen
Angst kan ook van invloed zijn op de spijsvertering van je kind. We kennen allemaal wel de uitdrukking 'een angstige maag'. Als je kind zich angstig voelt, zal het vaker naar de wc gaan en misschien diarree krijgen. Dit kan op school leiden tot angst om naar het toilet te gaan, bijvoorbeeld omdat ze bang zijn dat ze een troep achterlaten of niet op tijd zijn.
Het kan ook leiden tot natte bedden. Secundair bedplassen komt voor bij oudere kinderen die al een tijd niet meer in bed hebben geplast, maar plotseling ongelukjes krijgen. Angst voor school kan een onderliggende oorzaak zijn.
Wat je als ouder kunt doen
Als je al weet dat je kind angstig is, of als je de symptomen op deze pagina herkent, vraagt je je misschien af wat je kunt doen om je kind te helpen. Volg deze tips om je kind te ondersteunen bij schoolangst:
Praat met hem of haar: Het klinkt vanzelfsprekend, maar met je kind praten over hoe hij of zij zich voelt en waarom is een goede eerste stap. Luister naar wat ze te zeggen hebben en zorg dat ze weten dat je ze begrijpt. Wijs geen enkel gevoel af, ook niet als het boosheid is.
Sluit problemen thuis uit: Vraag hen of alles in het algemeen in orde is. Zijn er problemen met een broer of zus, vrienden of een ander familielid of misschien tussen jou en je partner?
Praat met de leerkrachten: Maak een afspraak met hun leerkracht en deel je zorgen. Vraag of ze je kind op school beter in de gaten willen houden.
Wees consequent: Kinderen hebben routine nodig. Probeer thuis een vaste routine te hebben rond etenstijd, huiswerk, ontspanningstijd en bedtijd. Doe hetzelfde met het toiletgebruik, afhankelijk van hun leeftijd.
Zoek professionele hulp: Aarzel niet om met je huisarts te praten als je kind last begint te krijgen van angsten. Je kunt ook bellen met hulplijnen op het gebied van geestelijke gezondheid.
